A ABSOLUTIZM Mutlakçilik. Herhangi bir eserde ya da ilkede bir ebedinin varligina ve degismezligine inanmak ![]() AÇIK HECE Türkçe sözcüklerde sesli harf ile belirtilen kisa heceler. Örnegin a-na-do-lu ![]() ![]() AÇIKLAMA Edebi bir eseri genis okuyucu kitleleri için anlasilabilir hale getirmek için yapilan yazili çalismalar. Sanatçilar eserlerinde anlami herkes tarafindan bilinmeyen sözcükler ![]() ![]() ![]() ![]() AÇIKLIK Bir metinde belirtilmek istenen duygu ve düsüncelerin kolay ![]() ![]() ADAPTE Herhangi bir dilde yazilmis bir eseri ![]() ![]() ![]() ADAPTASYON Farkli türde bir eserin (roman ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() AED Eski Yunanlilarda siirlerini lirle söyleyen saz sairlerine verilen ad. AFROZIM Çesitli konularda mutlak bilinmesi gereken ana özellikleri kisa ![]() AGIZ Bir anadilin herhangi bir sivesi içinde var olan söyleyis farkidir. Agizlarda dilbilgisi ve sözcükler farkli degildir ancak bazi sesler degisik söylenir. Rumeli agzi ![]() AHREB ve AHREM Rubai vezinlerinin ana ölçüsüdür. Mef’ulü ile baslayanlara ahreb ![]() AHSENÜ’L KASAS Kissalarin ![]() ![]() AKD Ü HALL Dügümleme ve çözülme. Divan edebiyatinda nesir bir eseri nazma çevirmeye akd ![]() AKICILIK Sözcük ve cümlelerin dile takilmadan kolayca okunabilmesi için anlatilmak istenen düsüncenin rahatlikla anlasilir sekilde ifade edilmesi. Akicilik ![]() ![]() ![]() ![]() AKROSTIS Bir siirde dizelerin ilk harflerinin yukaridan asagiya dogru siralandiginda anlamli bir sözcük meydana getirmesi. Divan edebiyatinda akrostis’e muvassah ya da istihrac denir. Eski Yunan ve Latin edebiyatinda ise akrostis "üç dize" anlamina gelir. Örnegin: Varolan bir sen ![]() ![]() Elden ne gelir ki? Güzelsin ![]() Dünyada askimiz ölüm gibi mukaddes Inan ki bir daha geri gelmez bu günler Âlemde bu andir bize dost esen rüzgar Cahit Sitki Taranci Siirin dizelerinin ilk sözcükleri alt alta okundugunda "VEDIA" ismi çikiyor. AKS ![]() Bir cümlede ![]() Aks-i tam ![]() ![]() Mümkün degil Hudâyi bilmek de bilmemek de Mâtem görünür sâdi sâdi görünür mâtem Aks-i nakis ![]() Hayran oluyor kudretine ![]() Hayran oluyor kudretine ![]() Ismail Safa Gelse der-gâhina ikrâm görürler küremâ Kürema dergehine gelse görürler ikrâm Ziya Pasa AKSAN Vurgu demektir. Söyleyis farkini belirtmek için bazi seslerin üzerine konur. AKS-I MÜFRED Bir sözcükteki harflerin sondan basa dogru alinmasi halinde yine anlamli bir sözcügün meydana gelmesidir. Örnegin ayak-kaya gibi. AKSIYON Bir edebi eserde olgularin akisidir. Örnegin bir romandaki aksiyon ![]() ![]() ALAKA Ilgi. Bir sözcügü gerçek anlaminin disinda bir anlamda (mecazi) kullanmak için düsünülen ilgiye alaka denir. Edebi sanatlarin çogunda bu durum söz konusudur. Bu iliski ne kadar uygun olursa edebi sanat o derece yerinde ve güzel sayilir. ALEGORI Bir düsüncenin canli bir varlik olarak anlatilmasi. Soyut bir düsünceyi heykel ya da resim ile göstermek gibi. Örnegin adalet düsüncesinin gözü bagli ve elinde terazi bulunan bir kadinla anlatilmasi gibi. ALITERASYON Siir ya da düzyazida bir uyum yaratmak amaciyla ayni sesleri tasiyan sözcükleri sik sik ve art arda tekrarlamak. Örnegin: Seherlerde seyre koyuldum semayi ![]() Tevfik Fikret Karsi yatan karli kara daglar kayiptir. Dede Korkut ANA DUYGU Bir düsünceden çok bir duyguyu dile getirmek ![]() ![]() ![]() ANA FIKIR Belirli bir konuda yazilmis eserlerin temelini olusturan ve okuyucuya verilmek istenen asil düsünce. ANAGRAM Bir sözcükteki harfleri kullanarak baska bir sözcük kurmak. Örnegin sahip anlamindaki "malik" sözcügü ile tamamlamak anlamindaki "ikmal" sözcügü kurulabilir. Anagram çogunlukla özel isimlerde yapilir. Gerçek isim yerine o isimdeki harflerle yapilan bir baska isim kullanilir. ANAKRONIZM Meydana gelis tarihi kesin olarak bilinen bir olayi yasadigi zaman belli olan bir kisiyi ![]() ANALIZ Bir bütünü parçalarina ayirarak detayli inceleme. Bir edebi eserin analizi ![]() ![]() ANEKDOT Bir edebi eserde anlatilan bir olayin basli basina ayri bir bütünlük gösteren parçasidir. Kisa hikaye ![]() ![]() ANJANBMAN Siirde cümlelerin bir dize ya da beyitte bitmeyip diger dize ![]() Geçen aksam eve geldim. Dediler: Seyfi Baba Hastalanmis ![]() - Nesi varmis acaba? - Bilmeyiz ![]() geçerken bu sabah. - Keske ben evde olaydim... Esef ettim. Vah vah! Bir fener yok mu ![]() sopam? Kiz çabuk ol... Gecikirsem kalirim beklemeyin. Zira yol Hem uzun ![]() Mehmed Âkif ANLAM Her sözcügün anlattigi düsünce. Sözcükler birden fazla anlama gelebilir. Bu durumda anlamlardan biri öz anlam digerleri mecaz anlamdir. Sözcükler zamanla yeni anlamlar alarak zenginlesebilir. Zamanla anlamlarinin kaybetmelerine anlam daralmasi denir. Dar anlami bulunan sözcüklerin anlamlarinin genislemesine de anlam genislemesi denir. ANLATIM Duygu ve düsüncelerin sözlü ya da yazili ifadesi. Edebiyatta daha çok yazili anlatim için kullanilir. Anlatimin araci sözcüklerdir. Sözcüklerin dilbilgisi kullarina uygun olarak siralanmasiyla anlatim ortaya çikar. Edebiyatta anlatim genel olarak iki türde yapilir. Biri nesir (düzyazi) digeri nazim (siir). ANTOLOJI Gerçek sanat eseri degerindeki örneklerin bir araya getirildigi derleme yapitlar. Yunanca anthos (çiçek) ve legein (toplama) sözcüklerinden türemistir. Bati’da ilk örneklerini Yunanlilar verdi. Gadarali Meleagros ile Makedonyali Filippos’un Stephanos (Çelenk) isimle derlemeleri ilk antolojidir. Türkçe’deki ilk antoloji ise Ömer bin Mezid’in 1436’da yaptigi Mecmuatü’n Nezâir’dir. 83 sairin 397 siirini kapsayan bu antolojiyi Prof. Dr. Mustafa Canpolat 1978’de Latin harfleriyle yayimladi. ANTONIM Ters anlamli sözcükler. Sicak-soguk ![]() ![]() ![]() ![]() APOSTROF Kesme isareti. Özel isimleri eklerinden ayirmak için (Ali’nin kalemi) ![]() ![]() ARAÇSIZ ÜSLUP Bir fikri ![]() ARKAIZM Bir dilin eskimis sözcüklerini ya da cümle kuruluslarini kullanarak edebi eser yaratma. Bu eserlere arkaik denir. ASALET Edebi eserlerde terbiye disi ![]() ![]() ![]() ASKI Halk edebiyatinda saz sairleri aralarindaki siir yarismalarinda kazananlara verilmek üzere duvara tüfek ![]() ![]() ![]() ![]() ÂYÎNE Sözcük anlami aynadir. Herhangi bir seyi veya hali yansitan ![]() ![]() |
|
Sosyal Bağlantılar